HỆ THỐNG LÀM MÁT Ô TÔ: CẤU TẠO, CÔNG DỤNG, NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC
12-01-2024
1. Hệ thống làm mát ô tô là gì và công dụng?
Hệ thống làm mát ô tô là một trong những bộ phận quan trọng nhất của động cơ. Bộ phận này có chức năng điều hòa nhiệt độ động cơ xe bằng việc giảm bớt nhiệt độ do quá trình đốt cháy nhiên liệu sản sinh, duy trì mức nhiệt độ ở ngưỡng cho phép, giúp động cơ và các chi tiết máy trong xe hoạt động ổn định nói riêng và xe vận hành an toàn, ổn định nói chung.
2. Hệ thống làm mát ô tô gồm những loại nào?
Có 2 loại hệ thống làm mát trên thị trường hiện nay:
Hệ thống làm mát bằng không khí
Hệ thống làm mát bằng nước
2.1. Hệ thống làm mát bằng không khí
Cấu tạo và chức năng của từng bộ phận
Hệ thống làm mát cho ô tô bằng không khí có cấu tạo khá đơn giản, bao gồm 3 bộ phận:
Cánh tản nhiệt và thân động cơ
Quạt gió
Bản dẫn gió
Trong đó, quạt gió là bộ phận nắm giữ vai trò quan trọng nhất, có tác dụng dẫn lượng không khí từ môi trường bên ngoài vào khoang động cơ góp phần giảm nhiệt và làm mát cho khu vực cánh tản nhiệt trên nắp xi lanh và thân động cơ (khu vực hấp thụ nhiệt rất lớn trong quá trình vận hành của động cơ).
Nguyên lý hoạt động
Hệ thống làm mát bằng không khí có nguyên lý hoạt động khá đơn giản. Khi động cơ vận hành, các cánh tản nhiệt trên nắp xi lanh và thân động cơ sẽ hấp thụ nhiệt lượng từ quá trình vận hành của động cơ.
Khi đó, để giảm nhiệt độ của động cơ và tránh các hiện tượng hỏng hóc do động cơ hoạt động ở nhiệt độ quá cao gây ra (như piston bó kẹt, dầu nhớt mất tác dụng bôi trơn, thậm chí cháy nổ...), quạt gió lúc này sẽ dẫn không khí có nhiệt độ thấp hơn từ môi trường bên ngoài vào bên trong khu vực này, giúp hạ nhiệt và làm mát khoang động cơ.
Ưu, nhược điểm
Ưu điểm: Hiệu suất làm mát tốt hơn nhiều so với hệ thống làm mát bằng không khí; đồng thời không gây ra tiếng ồn trong quá trình hoạt động.
Nhược điểm: Cấu tạo phức tạp, giá thành cao do nhiều bộ phận, cần bảo dưỡng định kỳ thường xuyên.
3. Hệ thống làm mát ô tô thường gặp phải những vấn đề nào?
3.1. Két nước bị tắc, gỉ
Do liên tục làm việc ở môi trường nhiệt độ cao, két nước có thể bị gỉ, sét làm các mối hàn trên két có thể bị vỡ, hoặc nghẹt đường ống dẫn nước làm mát do đọng cặn…
Để nhận biết và tránh hiện tượng két nước bị tắc, quý khách cần thường xuyên kiểm tra nước tản nhiệt có chứa cặn bẩn hoặc gỉ sét hay không. Nếu có, quý khách cần đem xe đi kiểm tra để bảo dưỡng hoặc thay két nước mới.
3.2. Hỏng van hằng nhiệt
Trong từng trường hợp khác nhau, van hằng nhiệt lại đóng một vai trò quan trọng nhất định trong việc điều tiết lượng nước làm mát từ két làm mát đến khoang động cơ.
Nếu van hằng nhiệt hỏng, nước làm mát sẽ không được cung cấp một cách hợp lý đến khoang động cơ, nhiệt độ khu vực này không được làm mát kịp thời trong quá trình xe vận hành, ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác.
Ngược lại, khi xe mới khởi động cần đạt nhanh tới nhiệt độ vận hành thích hợp mà van hằng nhiệt lại đẩy nước làm mát vào thân động cơ, điều này sẽ khiến hiệu năng vận hành bị giảm đi.
3.3. Ống dẫn nước làm mát bị rò rỉ
Ống dẫn nước là chi tiết thường được làm bằng cao su. Trong quá trình hoạt động, nhiệt độ từ nước làm mát hấp thụ một phần trên ống dẫn nước có thể khiến chúng bị hư hỏng và rò rỉ.
3.4. Hỏng quạt gió
Quạt gió trong quá trình hoạt động, sản sinh nhiệt và chịu tác động nhiệt từ hoạt động của động cơ và các chi tiết máy xung quanh có thể khiến bộ phận này bị nóng chảy, bị gãy, vỡ và làm hư hại đến motor.
Khi đó, nước làm mát ra khỏi động cơ sẽ không được làm mát, làm giảm hiệu suất của hệ thống làm mát nói chung.
3.5. Hỏng bơm nước
Bơm nước đóng vai trò chính trong việc luân chuyển nước làm mát trong hệ thống làm mát của ô tô. Nếu bơm không hoạt động sẽ khiến dòng nước làm mát không lưu thông được trong hệ thống.
4. Hệ thống làm mát ô tô cần được sử dụng đúng cách như thế nào?
Với mỗi hệ thống làm mát khác nhau, quý khách ghi nhớ những lưu ý sau:
4.1. Với hệ thống làm mát bằng không khí
Thứ nhất, bảo dưỡng thường xuyên. Dù có cấu tạo đơn giản, ít bộ phận, tuy nhiên, hệ thống làm mát bằng không khí vẫn cần bảo dưỡng thường xuyên để đảm bảo hiệu suất sử dụng tốt nhất.
Thứ hai, một số dấu hiệu cần sửa chữa hệ thống: tiếng ồn quá lớn khi hoạt động, nhiệt độ động cơ luôn ở mức cao...
4.2. Với hệ thống làm mát bằng nước
Thứ nhất, kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống làm mát thường xuyên, thực hiện thay thế các bộ phận khi cần thiết nhằm đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả và ổn định.
Thứ hai, kiểm tra và bảo dưỡng két nước, van hằng nhiệt thường xuyên.
5. Kết luận
Trên đây là toàn bộ giải đáp thắc mắc của Hà Thành Garage về cấu tạo hệ thống làm mát ô tô, công dụng và nguyên lý làm việc của từng loại, cũng như những lưu ý và hỏng hóc thường gặp của hệ thống làm mát trong quá trình vận hành xe.